Aanbesteden remt innovatie bouw
Aanbesteden remt innovatie bouw. Het wordt nooit meer zoals vroeger, ook niet als de conjunctuur weer aantrekt. De wereld om ons heen is structureel veranderd, de vraag van de markt ook. Oude recepten werken niet meer. Dat betekent innoveren! Innoveren betekent experimenteren, en dus actief veranderingen doorvoeren. Innoveren lukt alleen als je naar buiten kijkt en niet naar binnen. Kenmerk van elke crisis is nu eenmaal introversie, risico aversie en het voorkomen en bestraffen van fouten. Dit gaat zeker op voor de bouw & vastgoedsector, waarin wantrouwen, fragmentatie en de claimcultuur zo ver in het systeem ingeburgerd is dat het maar voor weinigen weggelegd is om zich hiervan te distantiëren.
‘’NEDERLANDSE BOUWMARKT KENMERKT ZICH DOOR WANTROUWEN & CLAIMCULTUUR’’
Eén van de belangrijke pijlers van het ‘oude’ systeem dat wantrouwen, fragmentatie en de claimcultuur voor een belangrijk deel voedt is de wereld van het aanbesteden. Ooit bedacht om oneerlijke concurrentie tegen te gaan, maar in de praktijk een bureaucratisch, geldverslindend en tijdrovend middel dat oneerlijke concurrentie bepaald niet uitsluit. Integendeel: het werkt oneerlijke concurrentie, schijnzekerheden en wantrouwen misschien wel in de hand. Zeker als we in ogenschouw nemen dat de economisch meest voordelige inschrijving (lees: goedkoopste) vaak één van de doorslaggevende factoren voor gunning is. Maar wat zegt de ingediende prijs nu eigenlijk over de efficiency en kwaliteit van het proces en product voor en na gunning van het werk. Is het ontwerp van het aanbestedende eindproduct wel integraal en kosten efficiënt tot stand gekomen? Zijn de kennisdragers van het eindproduct (lees: toeleveranciers) tijdig geconsulteerd? Is er een gedegen kwalitatieve & kwantitatieve risico- analyse uitgevoerd naar de kansen & risico’s in het vervolgproces? Vanuit de voorbeelden uit het verleden die de krant haalden (o.a. HSL, Noord- Zuidlijn, ondertunneling A2) kunnen wij denk ik wel vaststellen dat dit niet altijd, en dan druk ik mij nog voorzichtig uit, op een goede wijze geborgd is. Dit met enorme kosten en tijdsoverschrijdingen tot gevolg. Hierbij nog géén rekenschap houdend met alle bedrijfskosten, voorloopkosten die inschrijvende (advies) bureaus, uitvoerende bedrijven en dergelijke moeten maken om mee te dingen naar een gunning van werk. Of wat te denken van alle juridische kosten welke gemoeid zijn met het aanbestedingsproces en de claimcultuur na gunning van het werk. Goedkoop wordt daarmee duurkoop.
''AANBESTEDINGSPROCES IS GELDVERLSINDEND, TIJDROVEND EN WEKT SCHIJNZEKERHEID''
Door krampachtig vast te blijven houden aan het ‘’oude’’ systeem van aanbesteden, en de daarbij behorende reguleringen, zal naar mijn mening de zo noodzakelijke radicale en duurzame innovatie in de vastgoed & bouwsector eerder geremd dan gestimuleerd worden. Mijn voorstel is dan ook meer toe te werken naar een open en minder gereguleerd systeem welke gericht is op vertrouwen, openheid & transparantie, kennis delen en leren van fouten in plaats van ze afstraffen. Vroegtijdig, en daarmee bedoel ik in de initiatiefase, aan tafel met alle noodzakelijke kennisdragers welke een key rol spelen bij ontwerp & realisatie van het eindproduct. Samenwerken, lange termijn denken, standaardisatie en een gezamenlijk verdienmodel zullen belangrijke ingrediënten vormen voor de nieuwe werkelijkheid. Een nieuw systeem.
''SYSTEEMVERANDERING ALS DRIVER VOOR LANGE TERMIJN WAARDE''
Dit is goed voor het door ontwikkelen van kennis en producten, het stimuleren van innovatie, het ondernemersklimaat en last but not least de belastingbetaler.
Immers: ‘’de man die beslist maar zich vergist, brengt meer geld in de kist dan de perfectionist die de aansluiting mist’’
